W Zatoce Perskiej trwa wyścig na nowoczesność. Wyrosłe w ciągu kilku dekad na pustyni wielkie miasta zatoki: Dubaj, Doha, Kuwait City prześcigają się na inżynieryjne cuda i zwykły blichtr. Niedługo najwyższy budynek świata: Burdż Chalifa (ponad 160 pięter, 828 m.) w Dubaju zostanie zdetronizowany, czy raczej znokautowany przez mający powstać w Rijadzie, stolicy Arabii Saudyjskiej, drapacz, który ma mieć… 2 kilometry wysokości.
Panorama na skromne, jak na Zatokę Perską, nowoczesne City Abu Dhabi
Abu Dhabi ma pomysł
Abu Dhabi, stolica Zjednoczonych Emiratów Arabskich, postanowiła powalczyć w innej lidze – zawczasu wybudowali sobie przyszły zabytek. Wielki Meczet Szejka Zajida wygląda jak wycięty z Baśni Tysiąca i Jednej Nocy chociaż nie ma jeszcze 20 lat.
Wprawdzie historia osadnictwa na tych terenach jest bardzo długa – znaleziska archeologiczne wskazują na, że ludzie żyli tam od ponad 100 tysięcy lat, to jednak materialne dziedzictwo kulturowe jest nader skromne. Jeszcze w 1950 r. dzisiejsze Abu Dhabi przypominało bardziej kemping z namiotami rozstawionymi na piasku niż miasto. Dopiero, gdy w 1958 r. odkryto złoża ropy w Zatoce Perskiej, a w 1962 r. z Abu Dhabi wyjechał pierwszy ładunek ropy naftowej, rozpoczęła się współczesna historia regionu. Historia dobrobytu i bajecznego bogactwa szejków.
Abu Dhabi i Wielki Meczet Szejka Zajida
Oddany w 2007 roku Wielki Meczet Szejka Zajida nie jest wprawdzie największym meczetem na świecie, ale wprost zabija przepychem i rozmachem. Gdy z czasem nabierze patyny, kto wie, być może niczym hinduskie Tadź Mahal, stanie się nowym cudem świata.
Ojciec-założyciel Abu Dhabi
Meczet powstawał ponad 10 lat (1996-2007), a inicjatorem projektu był pierwszy prezydent Zjednoczonych Emiratów Arabskich – szejk Zajid ibn Sultan Al Nahajjan. Pochodził z rodziny książęcej – zarówno jego ojciec, jak i dziadek byli władcami emiratu Abu Dhabi, ale to dzięki ropie ich potomek stał się w krótkim czasie jednym z najbogatszych ludzi na świecie. Szejk Zajid rządził Emiratami od chwili ich formalnego ukonstytuowania w 1971 r., aż do swojej śmierci w roku 2004. To on nadawał kierunek i zlecał budowę nowoczesnej stoliy, o czym dziś przypominają niezliczone dziękczynne tablice i billboardy w całym mieście. Nic zatem dziwnego, że dzieło jego życia – Wielki Meczet – nosi jego imię. Po ojcu stery u władzy przejęli synowie.
Obiekt zajmuje powierzchnię ponad 22 tysięcy metrów kwadratowych. Chociaż powstał poza centrum Abu Dhabi, to nie da się go przeoczyć. Jadąc z lotniska w kierunku miasta będzie to pierwsza przykuwająca oczy budowala. Meczet, iluminowany wieczorami, w dzień oślepia blaskiem białego marmuru, z którego go wybudowano. W świątyni może przebywać 42 tys. osób, a główna sala modlitewna może pomieścić ponad 7000 wiernych. Koszt budowy meczetu jest szacowany na blisko 550 milionów dolarów.
Wielki Meczet - inspiracje
Spektakularną budowlę zaprojektował syryjski architekt Yousef Abdelke, inspirując się i łącząc w zgrabną całość islamską architekturę z różnych epok i szerokości geograficznych: egipską architekturę kalifatu Fatimidów (909–1167), Mameluków (1250–1517) i mauretańską, która rozwinęła się w zachodniej sztuce islamu (tereny dziesiejszego Maroka, Tunezji i Algierii). W budowie brało udział ponad 3 tysiące artystów i architektów z 38 firm z całego świata.
Jednak, to co robi największe wrażenie, po ochłonięciu na widok skali budowli, to detale. Kamienie szlachetne osadzone w setkach kolumn, misterne elementy florystyczne z masy perłowej, które są leitmotivem inkrustowanych podłóg, ścian i dziedzińców. Mimo całego bogactwa udało się zachować zdumiewający minimalizm i czystość formy. Monumentalna przestrzeń i kubatura pomieszczeń sprawiają, że kunsztowne ornamenty i wystawne dodatki nie przytłaczają.
Księga Rekordów Wielkiego Meczetu
Licytację na wspaniałości meczetu otwiera … dywan. Znajdujący się w głównej sali modlitewnej dywan jest największym ręcznie tkanym na świecie kilimem. I z tego powodu został umieszczony w Księdze Rekordów Guinessa.
Pracowało nad nim ponad 1200 artystów przez dwa lata. Ma 5400 metrów kwadratowych, waży 35 ton i w 70% zrobiony jest z czystej wełny. Kwiatowe ornamenty układają się w gigantyczny islamski medalion w tonacji zielono-beżowo-bordowej.
W meczecie znajduje się największy na świecie żyrandol. Pozłacany, wykonany z kryształów Swarovskiego, dumnie wisi w głównej sali modlitewnej, ale oprócz niego w meczecie jest jeszcze 6 podobnych, choć nieco mniejszych klejnotów.
Ogromne wrażenie robią ustawione w pary, lśniące marmurowe kolumny, których jest łacznie blisko 1200. Wysadzane półszlachetnymi kamienianiami: czerwony agat, jaspisy i ametysty, nadają charakter całej budowli. Meczet wieńczą 82 kopuły z białego marmuru, z których główna, kolejny rekord, jest największa na świecie.
Niezwykle prezentuje się też główny dziedziniec pokryty w całości marmurem (zużyto 30 milionów kawałków marmuru na ten cel), z inkrustowanymi motywami kwiatowymi.
Motyw ornamentów kwiatowych, obecny w całym meczecie, jest jednak zróżnicowany. To nie jest ten sam wzór odtworzony w różnych jego częściach. Na dziedzinicu i głównej sali modlitewnej wykorzystano motywy kwiatów, które występują na Bliskim Wschodzie. Przy wejściu północnym pojawiają się motywy kwiatów z Półkuli Północnej, a przy wejsciu południowym – tych pochodzących z południa.
Spokój, który czuć
Majestatyczny spokój płynie z sadzawek (reflective pools), w których odbijają się kolumny, minarety i kopuły budowli. Ten tradycyjny element, znany przede wszystkim z projektowania islamskich ogrodów, został tu wykorzystany przede wszystkim do podkreślenia piękna budowli. Ale, w gorącym klimacie sama obecność wody działa kojąco na zmysły.
Prostokątne baseny wyłożono kafelkami o różnych odcieniach błękitu. Po zmroku, specjalnie zaprojektowany system oświetleniowy rzuca niebiesko-szare refleksy na białe ściany meczetu i odzwierciedla kunsztowne piękno kolumn. Łączna powierzchnia stawów to 7 tysięcy metrów kwadratowych.
Mimo całego przepychu i bombastycznego charakteru, jest to obiekt niezwykle harmonijny i tchnący zdumiewającycm spokojem. Rozmach budowali powoduje, że mimo odwiedzających ją tłumnie wiernych i turystów, dojmującym wrażeniem jest cisza i nierzeczywisty charakter tego miejsca. Wielki Meczet Szejka Zajida naprawdę robi wrażenie.
Brakuje mu tylko lat, żeby stał się prawdziwym zabytkiem na mapie Zatoki Perskiej, bo ikoną już jest. Meczet jest otwarty dla cudzoziemców (co nie jest regułą), natomiast surowy dress code jest bezwzględnie przestrzegany. Zapominalscy mogą się jednak „doubrać” w centrum handlowym zlokalizowanym w podziemiach ogromnego parkingu przed meczetem. Wstęp do meczetu jest bezpłatny, aczkolwiek trzeba się zarejestrować przed wejściem.
