Położone w dyskretnym odosobnieniu pośród wzgórz Północnej Galilei Safed to miejsce niezwykle wyraziste i ważne na duchowej mapie Izraela. To najbardziej homogeniczne miasto w kraju, zamieszkałe praktycznie tylko przez Żydów. Mimo wyraźnie konserwatywnego charakteru, atmosfera jest tu zdecydowania bardziej odprężona niż w chasydzkiej dzielnicy Me’a Sze’arim w Jerozolimie, gdzie co do zasady mieszkańcy niekonieczne cieszą się z wizyty turystów.
Safed - miasto najbliżej nieba w Izraelu
Safed jest najwyżej położonym miastem w Izraelu (850 m n.p.m.) z rześkim, jak na tę część świata, klimatem. Pięknie ulokowany wśród porośniętych sosnami wzgórz Kena’an z widokiem na masyw góry Moron idealnie nadaje się do swojej roli – świętego miasta judaizmu, a także najważniejszego ośrodka kabały, czyli nurtu mistycznego religii judaistycznej.
Za ojca nowoczesnej kabały uważa się Izaaka Lurię, który żył i tworzył w Safed w II poł. XVI w. Rabin wykładał swoje nauki wyłącznie ustnie i nigdy ich nie spisywał po to, aby osoby niepowołane nie zrobiły z nich niewłaściwego użytku. W judaizmie kabała uznawana jest za czwarty, najgłębszy poziom rozumienia Tory, bo oparty o pojmowanie ukrytych znaczeń.
Safed - 400 lat temu i dziś
Znakiem rozpoznawczym tutejszej architektury są niebieskie drzwi i okiennice. To kolor kabały. Symbolizuje on łączność miasta z siłami nadprzyrodzonymi i Niebem.
Spacer ulicami Safed to przede wszystkim okazja do podglądania życia tutejszych mieszkańców. Wielowiekowe przywiązanie do tradycyjnych strojów sprawia, że ma się wrażenie podróży w czasie do odległej, choć trudnej do doprecyzowania przeszłości. Brodaci mężczyźni ubrani są w jednakowe, noszone bez krawata białe koszule, a niektórzy dodatkowo okrywają się czarnym chałatem (płaszczem). Na głowach noszą obowiązkowe czarne kapelusze lub imponujące futrzane czapki przywdziewane w szabas.
Stroje kobiet są bardziej urozmaicone, ale łączy je wspólny mianownik – skromność. Być może ze względu na święty dzień na ulicach panowała uderzająca cisza, rodzaj dźwiękowej flauty. Przechodnie poruszali się bezszelestnie, jeżeli rozmawiali to nad wyraz dyskretnie, sklepy i gastronomia – nieczynne, samochodów – prawie wcale. Większe ożywienie można było odczuć jedynie przed synagogami i w bocznych uliczkach, gdzie dzieci zawłaszczały okoliczne podwórka na grę w coś co przypominało baseball.
Północny Izrael - artyści w cieniu kabały w Safed
Miasto nie raz ucierpiało przez trzęsienia ziemi, więc wiele z domów, nie jest tak wiekowymi, jak się może wydawać. Safed zachowało jednak niezwykły autentyzm – to prawdziwy, żyjący skansen, a atmosfera mistycyzmu udziela się również tym, którzy o kabale nie mają bladego pojęcia.
Nad centrum góruje Cytadela, z której roztacza się rozległa panorama na góry Antylibanu na północy aż po Jezioro Galilejskie. Ze starówką sąsiaduje dzielnica artystów z małymi pracowniami i klimatycznymi podwórkami. Jest ich tutaj ponad 50. W szabas wszystkie były niestety zamknięte.
